Een paar jaar terug schreef ik over een ontwikkeling die ik op vakantie tegenkwam (zie link). Ik schreef toen hoe ontwikkelingen bij ICT de maatschappij beïnvloeden. Ik deed een voorspelling voor 2025.
Vandaag kom ik daarop terug. De ontwikkelingen gaan sneller dan ik toen verwachtte.
Deze week kwam ik bij een kantine binnen waar de technologie van de telefoon haar intrede had gedaan. Ja, ik noem het een kantine, ik weet natuurlijk dat politiek het een bedrijfsrestaurant moet zijn. Alleen, bij restaurant verwacht ik een zekere mate van klantgerichtheid. Als dat ontbreekt is het m.i. een kantine.
Waarvan ben ik nou zo geschrokken dat ik deze blog schrijf?
Wat ik een paar jaar geleden opmerkte was, dat je in een restaurant je telefoon kon koppelen en dan kon bestellen. Je bestelling werd gebracht, en de bediening heette je gelijk welkom. Wel efficiënt, een beetje anders dan het was.
Sinds heeft dit fenomeen een grote vlucht genomen, in menig restaurant vind je een QR code op elke tafel, je leest de code met je telefoon, bestelt en betaalt, het bestelde wordt gebracht. Heel efficiënt, snel maar steeds onpersoonlijker. Gelukkig kan ik in zo’n restaurant ook nog gewoon bediend worden – sterker, de bediening heeft meer tijd voor advies en uitleg. Toch een voordeel. En bij het huidige gebrek aan personeel is veel voor de Q-methode te zeggen.
Soms schiet het helaas door, en dat heb ik deze week bij de kantine gemerkt die aanleiding is voor deze blog.
Wat is er daar gebeurd?
De kantine in kwestie heeft de Q-methode omarmd. Het personeel, dat wil lunchen, moet de lunch vooraf bestellen en betalen. Er is beperkte keus, je kunt niet tussen de middag gaan neuzen en kijken wat je vandaag lekker vindt. Geen Mars kopen als je in de rij staat. Nee, tussen de middag staat op het vooraf afgesproken moment je bestelling gereed en kun je die dan gaan eten. Efficiëntie ten top gedreven. Maar waar blijft de gezelligheid?
Een collega van mij, die ook verrast was, heeft uit principe geen betaalapp op zijn telefoon. Hij kan dus niets kopen – er is geen kassa meer.
Het is voor mij echt een vraag of deze technische ontwikkelingen ons maatschappelijk verder helpen. Voor de sfeer in een bedrijf is het van belang dat medewerkers regelmatig elkaar in een andere omgeving kunnen zien, en met elkaar in contact komen. Een eetfabriek faciliteert dat niet.
Bovendien, men stapt, door te focussen op wat technisch haalbaar is, te gemakkelijk over niet-technische overwegingen heen. De nieuwe aanpak heeft discriminerende kantjes in zich: je kunt niet kiezen als je om religieuze redenen, ziekte, allergieën of dieet bepaalde voeding niet mag eten; je moet een recente mobiele smartphone hebben; je moet een bankrekening en bankpas hebben, je kunt niet anoniem blijven.
Een andere vraag: wat gebeurt er met je gegevens? De AVG eist rigoureuze maatregelen als het gaat om gegevensverwerking. Zijn die genomen en met een PIA bevestigd? Of krijgt de werkgever inzage in het feit dat een werknemer drie croquetten heeft gekocht? Is het mogelijk dat dikke werknemers alleen gezonde keuzes voorgeschoteld (virtueel dan) krijgen?
Een volgende stap is natuurlijk wat bij webwinkels al gebeurt: Nog slechts 3 uitsmijters in voorraad – wees er snel bij! Anderen die een gehaktbal kozen, kochten ook een aardbeitoetje! Vandaag: bij twee bekers melk de derde gratis!
Ik vraag me af of we op deze toepassing van technologie zitten te wachten. Aan de andere kant, ik heb ook geleerd dat alles went. Over een paar jaar weten we niet beter. En wie weet, bepaalt AI dan wat we vandaag, morgen en overmorgen lunchen.
Ik ben voor vooruitgang, maar voor vandaag hoeft deze vooruitgang van mij niet. Ik hou het graag bij de ouderwetse bediening, een kassa en mensen achter de balie waar je mee kunt overleggen en die advies kunnen geven.